ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄԻՆ

Կարանտին վնասակար օրգանիզմներ

/Կարանտին վնասակար օրգանիզմներ

Ֆիլոքսերա (որդալվիճ) (Viteus vitifoliae Fitch)

Ֆիլոքսերա թարգմանաբար նշանակում է «խաղողի տերևի չորացնող» կամ «արմատային լվիճ-ավերող»:

Տարածվածությունը: Ֆիլոքսերայի հայրենիքը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներն են, որտեղից տնկանյութի հետ բերվել է Ֆրանսիա և 1868 թ. նկարագրվել որպես խաղողի վազի վնասատու: Ներկայումս տարածված է աշխարհի խաղողագործական գրեթե բոլոր երկրներում: Խաղողի ամենավտանգավոր կարանտին վնասատուն է: Կարճ ժամանակահատվածում ոչնչացրել է երկրագնդի խաղողի տնկարկների 70%-ը:

Հայաստանում առաջին անգամ արձանագրվել է […]

Ցիտրուսային սպիտակաթևիկ (Dialeurodes citri Ashm.)

Տարածվածությունը: Այս վնասատուի հայրենիքը Հարավ-արևելյան Ասիան է (Հարավային Չինաստան և Հնդկաստան): 1942 թ. ցիտրուսային սպիտակաթևիկը բերվել է Եվրոպա (Ֆրանսիայի Միջերկրածովյան ափ): Ներկայումս տարածված է Ֆրանսիայում, Իտալիայում, Հունաստանում, Ասիայի և Աֆրիկայի մի շարք երկրներում, Ամերիկայում, Ավստրալիայում, Նոր Զելանդիայում, նախկին ԽՍՀՄ պետություններից՝ Ադրբեջանում, Վրաստանում, Տաջիկստանում, Ուզբեկստանում:

Հայաստանում ցիտրուսային սպիտակաթևիկը հայտնաբերվել է 1978 թ. Իջևանի տարածաշրջանի Կայանավանի տնտեսության ջերմատներում, […]

Սողացող (վարդագույն) դառնախոտ (Acroptilon repens D.C.)

Սա բարդածաղկավորների ընտանիքի բազմամյա խոտանման բույսերի ցեղ է, մոլախոտ:

Տարածվածությունը: Սողացող դառնախոտի հայրենիքը Միջին Ասիան է: Ներկայումս այն տարածված է Ավստրալիայում, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, Աղվաստանում, Իրանում, Իրաքում, Չինաստանում, Սիրիայում, Թուրքիայում, Ռուսաստանի Դաշնությունում (Վոլգոգրադի, Ռոստովի, Սարատովի, Օրենբուրգի մարզեր, Ստավրոպոլի երկրամաս, Կալմիկիա), Ուկրաինայում, Ղազախստանում, Ղրղզստանում, Տաջիկստանում, Թուրքմենստանում, Ուզբեկստանում, Ադրբեջանում, Վրաստանում:

Հայաստանում սողացող դառնախոտը տարածված է Տավուշի, Իջևանի, Նոյեմբերյանի, Թումանյանի, […]

Պտղատուների բակտերիալ այրվածք (Erwinia amylovora Burill)

Տարածվածությունը: Այս հիվանդության հայրենիքը համարվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները, որտեղից հետագայում տարածվել է Եվրոպայի, Ամերիկայի, Ասիայի շատ երկրներ, ինչպես նաև Նոր Զելանդիա:

Պտղատուների բակտերիալ այրվածքը Հայաստանի տարածք է թափանցել Թուրքիայից 1989 թվականին: Ներկայումս հիվանդության վարակի օջախներ կան Արարատի, Արտաշատի, Արմավիրի, Մասիսի, Էջմիածինի, Բաղրամյանի, Նաիրիի, Թալինի, Աշտարակի, Կոտայքի, Ախուրյանի շրջաններում և Գյումրի քաղաքում:

Վնասակարությունը: Բակտերիալ այրվածքը պտղատու ծառատեսակներին […]

Կոմստոկի որդան (Pseudococcus comstocki Kuw.)

Տարածվածությունը: Կոմստոկի որդանի հայրենիքը համարվում են Ճապոնիան և Չինաստանը:

Գլխավորապես տարածված է Արևելյան Ասիայի արևադարձային գոտում: Ներկայումս տարածման արեալն ընդգրկել է բոլոր մայրցամաքները. Ասիա, Աֆրիկա, Ամերիկա, Ավստրալիա, որոշ Եվրոպական երկրներ: Նախկին ԽՍՀՄ պետություններից արձանագրվել է Ուզբեկստանում, Ղրղզստանում, Տաջիկստանում, Ղազախստանում, Անդրկովկասում:

Հայաստանում առաջին անգամ արձանագրվել է 1961 թ. Իջևանի տարածաշրջանում, հիմնականում թթենիների վրա: Այժմ այն սահմանափակ տարածվածությամբ հանդիպում […]

Կարտոֆիլի քաղցկեղ (Synchytrium endobioticum (Schilb) Perc.)

Կարտոֆիլի քաղցկեղը հանդիսանում է այդ բույսի ամենավնասակար հիվանդություններից մեկը:

Տարածվածությունը: Սնկային այս հիվանդության հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է (Պերու): Առաջին անգամ կարտոֆիլի քաղցկեղը նկարագրվել է 1988 թ. Ավստրո-Հունգարական կայսրությունում:

Ներկայումս հիվանդությունը տարածված է Հարավային Ամերիկայի երկներում, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, Մեքսիկայում, Կանադայում, Նոր Զելանդիայում, Չինաստանում, Հնդկաստանում, Նեպալում, Բուտանում, Ավստրիայում, Չեխիայում, Սլովակիայում, Դանիայում, Ֆինլանդիայում, Ֆրանսիայում, Գերմանիայում, Իտալիայում, Հոլանդիայում, Իռլանդիայում, Նորվեգիայում, […]

Կարտոֆիլի ցեց (Phthorimaea oherculella Zell)

Տարածվածությունը: Կարտոֆիլի ցեցի հայրենիքը Հարավային և Կենտրոնական Ամերիկան է: Այն միշտ հանդիսացել է կոլորադյան բզեզի բնական հարևանը:

Ներկայումս այն տարածված է Եվրոպայում (Ռուսաստանի Դաշնություն (Կրասնոդարի երկրամաս), Ուկրաինա, Մոլդովա, Վրաստան, Բուլղարիա), Ասիայում (Թուրքիա), Աֆրիկայում, Նոր Զելանդիայում, Ավստրալիայում և այլն: Այն համարվում է իսկական կոսմոպոլիտ տեսակ, ինչը հատկապես զարմանալի է՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ այն ջերմասեր միջատ […]

Կարտոֆիլի ոսկեփայլ նեմատոդ (Globodera rostochiensis)

Տարածվածությունը: Կարտոֆիլի ոսկեփայլ նեմատոդի հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է: Ներկայումս տարածված է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, Կանադայում, Արգենտինայում, Բոլիվիայում, Վենեսուելայում, Կոլումբիայում, Պերուում, Չիլիում, Էկվադորում, Մեքսիկայում, Պանամայում, Կոստա-Ռիկայում, Իսրայելում, Ալժիրում, Թունիսում, Եգիպտոսում, Լիբիայում, Մարոկոյում, Հնդկաստանում, Պակիստանում, Ֆիլիպիններում,

Ճապոնիայում, Լիբանանում, Դանիայում, Հոլանդիայում, Շվեյցարիայում, Սուդանում, Կիպրոսում, Մալթայում, Ավստրիայում, Բելգիայում, Բուլղարիայում, Հունգարիայում, Լեհաստանում, Պորտուգալիայում, Իսպանիայում, Գերմանիայում, Հունաստանում, Ֆրանսիայում, Չեխիայում, Սլովակիայում, Սերբիայում, Իռլանդիայում, […]

Կարտոֆիլի կոլորադյան բզեզ (Leptinotarsa decemlineata Say)

Տարածվածությունը: Այս վնասատուն ստացել է կոլորադյան բզեզ անունը, քանի որ առաջին անգամ որպես կարտոֆիլի վնասատու գրանցվել է ԱՄՆ Կոլորադո նահանգում: Ներկայումս տարածված է ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Մեքսիկայում, Գվատեմալայում, Աֆրիկայում (Փղոսկրյա ափ), Եվրոպայի երկրների մեծ մասում, Թուրքիայում, Ադրբեջանում, Վրաստանում:

Հայաստանում առաջին անգամ արձանագրվել է 1976 թ. Տավուշի և նախկին Կրասնոսելսկի շրջանների կարտոֆիլի ցանքերում: Այժմ վնասատուն հանդիպում է հանրապետության […]

Կալիֆոռնյան վահանակիր (Quadraspidiotus perniciosus Comstock)

Տարածվածությունը: Այս վնասատուի հայրենիքը Չինաստանն է: Այստեղից աստիճանաբար տարածվելով դարձել է կոսմոպոլիտ. օջախների տեսքով առկա է բոլոր աշխարհամասերում: 1873 թ. տնկանյութի հետ տեղափոխվել է Կալիֆոռնիա, իսկ այնտեղից՝ Ճապոնիա, Ավստրալիա, հետագայում նաև Եվրոպայի, Ասիայի, Ամերիկայի, Աֆրիկայի շատ երկրներ:

Հայաստանում կալիֆոռնյան վահանակիրը հայտնաբերվել է 1958 թ. Նոյեմբերյանի տարածաշրջանի Բագրատաշեն ավանի խնձորենու այգիներում: Ներկայումս վնասատուի վարակի օջախներ կան Նոյեմբերյանի, […]